Chuyển đổi xanh định hình những xu hướng tiên phong trong kinh tế, xã hội và công nghệ

Trong bối cảnh ngày càng nặng nề của biến đổi khí hậu và áp lực gia tăng từ cộng đồng quốc tế về bảo vệ môi trường, Chuyển đổi xanh đã trở thành một yếu tố không thể phủ nhận trong việc hình thành các xu hướng tiên phong trong kinh tế, xã hội và công nghệ. Từ việc đổi mới các quy trình sản xuất đến sự lan rộng của năng lượng tái tạo, Chuyển đổi xanh đang định hình một tương lai bền vững và thúc đẩy sự phát triển toàn diện. Hãy cùng khám phá những diễn biến và tác động của Chuyển đổi xanh trong bài viết dưới đây.

I. Mối quan tâm của toàn cầu về chuyển đổi xanh

Thị trường Công nghệ xanh và Phát triển bền vững được dự đoán sẽ đạt quy mô 61.92 tỉ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm 20.8% trong giai đoạn 2023-2030 (Fortune Business Insights). Mỹ dẫn đầu toàn cầu về mức độ sẵn sàng Chuyển đổi xanh, đánh giá dựa trên bốn lĩnh vực: Công nghệ thông tin và viễn thông, Công nghiệp, Nghiên cứu và phát triển, và Tài chính (Statista). Theo LinkedIn, vào năm 2021, có 800 triệu chuyên gia trên toàn thế giới đang làm việc liên quan đến Chuyển đổi xanh với kỹ năng phù hợp. Chuyển đổi xanh đang tạo ra những xu hướng kinh tế, xã hội, và công nghệ mới trên toàn cầu, bao gồm sự phát triển của công nghệ xanh, thúc đẩy các chính sách mới, và đặc biệt là giảm thiểu phát thải carbon.

Các chính sách khuyến khích Chuyển đổi xanh sẽ mở rộng thị trường cho công nghệ xanh, đồng thời sự chuyển giao công nghệ sẽ thúc đẩy chia sẻ tri thức, tạo điều kiện cho tăng trưởng xanh mạnh mẽ hơn. Một ví dụ điển hình về chiến lược áp dụng công nghệ cho Chuyển đổi xanh là Thụy Sĩ. Đối mặt với thực trạng sản xuất và tiêu dùng kém bền vững, Thụy Sĩ khó có thể đạt được mục tiêu giảm thải khí CO2 vào năm 2030. Do đó, họ đã triển khai chiến lược Phát triển Bền Vững 2030 với ba mục tiêu chính:

• Sản xuất và tiêu thụ bền vững
• Khí hậu, năng lượng, và đa dạng sinh học
• Cơ hội bình đẳng và gắn kết xã hội

Trong chiến lược này, công nghệ đóng vai trò quan trọng giúp Thụy Sĩ đạt được mục tiêu giảm thải CO2. Thụy Sĩ đã triển khai sáng kiến “Digital Switzerland” nhằm tạo ra một khung công nghệ số giải quyết các vấn đề môi trường, nhấn mạnh mối quan hệ giữa Chuyển đổi số và Chuyển đổi xanh. Chiến lược này tập trung vào ba lĩnh vực chính:

• Tạo ra khung hướng dẫn và hỗ trợ các thành phần trong khu vực công, doanh nghiệp, và học thuật nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng bền vững vào năm 2030, và định hướng đến năm 2050.
• Hỗ trợ sáng tạo, triển khai các đổi mới công nghệ và chia sẻ các thực hành tốt để thúc đẩy hiệu quả bền vững.
• Phát triển hướng dẫn và hỗ trợ nhằm thúc đẩy ứng dụng công nghệ có trách nhiệm, bao gồm giảm thiểu dấu vết môi trường và tác động xã hội.

II. Chuyển đổi xanh với mục tiêu giảm phát thải xanh

Xu hướng có tác động lớn nhất đến môi trường và xã hội trong Chuyển đổi xanh là mục tiêu giảm phát thải carbon của các quốc gia. Phát thải carbon, quá trình xả khí CO2 vào môi trường từ việc đốt nhiên liệu của phương tiện giao thông, quy trình sản xuất công nghiệp và các hoạt động khác, là một vấn đề nghiêm trọng. Nguyên nhân phát thải carbon bao gồm sản xuất xi măng, phá rừng, đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như than, dầu, khí tự nhiên, và một số nguyên nhân tự nhiên như phân hủy sinh học và tuần hoàn CO2 trong đại dương.

Chương trình Chuyển đổi xanh bao gồm các hoạt động trực tiếp giảm phát thải carbon như giảm phụ thuộc vào nhiên liệu gây ô nhiễm, nghiên cứu và phát triển công nghệ giảm carbon, tài trợ cho các ngành công nghiệp ít carbon, và chuyển dịch nguồn lực từ các ngành công nghiệp phát thải cao sang các ngành ít phát thải. Các công nghệ xanh, khi được áp dụng rộng rãi, có ảnh hưởng tích cực đến việc giảm phát thải carbon, đặc biệt tại các khu vực kém phát triển. Các sản phẩm và quy trình xanh, dù không trực tiếp giảm phát thải carbon, những tác động của chúng có thể đo lường được.

Nghiên cứu cho thấy, tại Trung Quốc, Chuyển đổi xanh đã góp phần giảm thải carbon và giảm tác động của hiệu ứng nhà kính thông qua cải tiến môi trường sinh thái. Những hoạt động này không chỉ giảm thải carbon hiện tại mà còn đóng góp gián tiếp về lâu dài nhờ nguồn tài trợ cho các chương trình Chuyển đổi xanh.

Theo IRENA, phương pháp hiệu quả nhất để giảm phát thải carbon là sử dụng điện sản xuất từ các nguồn nhiên liệu tái tạo. Tăng cường sản xuất điện từ nhiên liệu tái tạo sẽ có tác động lớn đến việc giảm thải carbon trong tương lai. IRENA dự báo tỷ trọng điện sản xuất từ nguồn nhiên liệu tái tạo sẽ đạt 86% vào năm 2050, so với 25% hiện nay.

III. Làm sao để thúc đẩy sự chấp nhận của xã hội với các chính sách Chuyển đổi xanh?

Để thúc đẩy sự chấp nhận của xã hội đối với các chính sách Chuyển đổi xanh, cần thực hiện một kế hoạch hành động chi tiết với các bước cụ thể và trách nhiệm rõ ràng. Dưới đây là một kế hoạch chi tiết nhằm đạt được mục tiêu này:

Đưa ra kế hoạch hành động chi tiết với trách nhiệm rõ ràng: Xây dựng một kế hoạch hành động chi tiết với các mục tiêu cụ thể và trách nhiệm rõ ràng là bước đầu tiên. Cần xác định các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương, và doanh nghiệp, và lập kế hoạch thực hiện với các bước, nguồn lực và thời gian cụ thể.

Mạnh dạn hơn trong việc khuyến khích xã hội và bắt buộc thay đổi: Áp dụng chính sách ưu đãi và phạt để khuyến khích và bắt buộc thay đổi, như giảm thuế cho các doanh nghiệp xanh và phạt các hành vi vi phạm. Tăng cường nhận thức cộng đồng qua các chiến dịch truyền thông về lợi ích của Chuyển đổi xanh và sự cần thiết của việc giảm phát thải carbon.

Thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông qua tài trợ và đầu tư: Hỗ trợ nghiên cứu và phát triển công nghệ xanh bằng cách cung cấp tài trợ và đầu tư. Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực này thông qua hỗ trợ tài chính và tư vấn kỹ thuật, thúc đẩy sự phát triển của các công nghệ mới.

Tiếp cận Chuyển đổi xanh theo hướng vận động toàn xã hội, lấy con người làm trung tâm: Giáo dục và đào tạo về Chuyển đổi xanh cần được tích hợp vào chương trình học và các khóa đào tạo chuyên sâu cho người lao động. Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong các dự án Chuyển đổi xanh để xây dựng nhận thức và sự ủng hộ rộng rãi.

Đóng vai trò hình mẫu cho các thành phần khác của nền kinh tế – xã hội: Chính phủ và các cơ quan công quyền nên tiên phong trong Chuyển đổi xanh, làm gương cho các doanh nghiệp và người dân. Hợp tác công-tư giữa chính phủ và doanh nghiệp sẽ tạo ra sức mạnh tổng hợp để thúc đẩy quá trình chuyển đổi.

Cải tiến thiết kế và chất lượng bàn giao của các sáng kiến xanh: Đảm bảo chất lượng và tính khả thi của các sáng kiến xanh bằng cách cải tiến liên tục thiết kế và chất lượng bàn giao. Thực hiện kiểm tra, đánh giá định kỳ và thu thập phản hồi để đảm bảo các sáng kiến xanh đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và hiệu quả trong thực tế.

IV. Tương lai của chuyển đổi xanh, chuyển đổi số tại Việt Nam

Tại Diễn đàn Doanh nghiệp phát triển bền vững Việt Nam (VCSF) 2023, Phó Thủ tướng đã chỉ ra rằng khả năng cạnh tranh của các quốc gia không còn dựa vào lao động giá rẻ hay chính sách thuế, mà thay vào đó là sự hấp dẫn của nguồn năng lượng tái tạo và sạch. Điều này tạo ra cơ hội và thách thức cho việc chuyển đổi xanh, đặc biệt là đối với những quốc gia chậm chân.

Đảng, Nhà nước đã xác định mục tiêu Net Zero và lập lộ trình phát triển kinh tế xanh, carbon thấp và tuần hoàn. Mặc dù thách thức lớn nhưng đây cũng là cơ hội để cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng và đưa đất nước phát triển theo “con đường xanh” có thu nhập cao vào năm 2045.

Chuyển đổi xanh mang lại cơ hội và thách thức đan xen cho cộng đồng doanh nghiệp ở Việt Nam. Nó không chỉ tạo ra tăng trưởng dài hạn gắn với lợi ích bền vững mà còn dẫn đầu trong các ngành công nghiệp mới như năng lượng tái tạo và sản xuất hydro xanh.

Chính phủ đã lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp và tập trung vào việc thúc đẩy chuyển đổi năng lượng công bằng thông qua các mô hình thí điểm như JETP, nhằm xây dựng “hệ sinh thái” cho ngành công nghiệp năng lượng tái tạo.

Phó Thủ tướng kêu gọi sự hợp tác của quốc gia và tổ chức quốc tế để triển khai các dự án chuyển đổi xanh quan trọng. Nếu không kịp thời chuyển đổi, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ đối mặt với các thách thức lớn, đặc biệt là trong điều kiện 97% doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa.

Chuyển đổi xanh không chỉ là một xu hướng mà còn là một nhu cầu thiết yếu trong thời đại hiện nay. Bằng cách thúc đẩy sự phát triển bền vững và tạo ra các giải pháp đổi mới, Chuyển đổi xanh đã và đang tiên phong định hình cách thức hoạt động của kinh tế, xã hội và công nghệ. 

Với sự hỗ trợ từ HST Consulting, doanh nghiệp không chỉ nhận được sự tư vấn chuyên môn mà còn có cơ hội tham gia vào cuộc cách mạng xanh đầy hứa hẹn này. Hãy đồng hành cùng HST Consulting để xây dựng một tương lai bền vững cho thế hệ mai sau. Liên hệ ngay với chúng tôi để biết thêm thông tin và khám phá các giải pháp chuyển đổi số đột phá.