4 xu hướng chuyển đổi số đang thay đổi ngành Bán lẻ

Thị trường ngành bán lẻ Việt Nam được đánh giá còn rất nhiều tiềm năng phát triển và khai thác. Áp dụng công nghệ số trong ngành bán lẻ mang lại nhiều đột phá cho doanh nghiệp. Những xu hướng này không chỉ là những thách thức mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp nâng cao hiệu suất, tạo ra trải nghiệm mua sắm tốt hơn cho khách hàng và tăng doanh thu. Hãy cùng HST Consulting tìm hiểu 4 xu hướng chuyển đổi số đang thay đổi ngành Bán lẻ qua bài viết dưới đây. 

1. Sự chuyển dịch từ “bán lẻ” sang “thương mại điện tử”

Theo báo cáo mới nhất về Thương mại điện tử năm 2023 của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), 74% dân số Việt Nam đang sử dụng internet để tham gia mua sắm trực tuyến. Sự chuyển đổi từ mua sắm trực tiếp sang mô hình trực tuyến đã trở thành xu hướng chuyển đổi số ngành bán lẻ quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh và hiện đang là xu hướng chung. Các nền tảng thương mại điện tử phổ biến như Shopee, Tiki, Chotot, Lazada đều đang chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể trong nhóm mặt hàng không thiết yếu. Trong số này, sản phẩm thời trang và thiết bị gia dụng là những mặt hàng được mua sắm nhiều nhất.

Báo cáo cũng cho biết rằng thương mại điện tử Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây. Nếu so sánh với năm 2018 khi doanh thu thương mại điện tử B2C chỉ đạt khoảng 8 tỷ USD, năm 2019 đã vượt mốc 10 tỷ USD (10,8 tỷ USD). Doanh thu tiếp tục tăng lên 11,8 tỷ USD vào năm 2020 và đạt 16,4 tỷ USD trong năm 2022, chiếm 7,5% tổng doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng của cả nước.

Dự kiến, với doanh thu dự kiến đạt 20,5 tỷ USD trong năm 2023, tỷ trọng doanh thu thương mại điện tử B2C chiếm khoảng 7,8 – 8% so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trên toàn quốc.

Theo thống kê của WE ARE SOCIAL, trong đầu năm 2023, Việt Nam ghi nhận tổng cộng 77,93 triệu người sử dụng Internet, chiếm tỷ lệ 79,1% dân số. Song song đó, số lượng người tham gia mạng xã hội đạt đến 70 triệu, tương đương với 71% tổng dân số. Đặc biệt, số kết nối di động đang hoạt động là 161,6 triệu, vượt quá tổng số dân số với tỷ lệ 164,0%. Dữ liệu này là minh chứng cho sự gia tăng đáng kể về số lượng người dùng Internet và mạng xã hội tại Việt Nam. Điều này ảnh hưởng lớn đến sự chuyển dịch trong hành vi mua sắm của người tiêu dùng. 

Một điểm đáng chú ý là nếu hoạt động mua sắm trên các trang web thương mại điện tử giảm, thì kênh mua sắm trên các diễn đàn mạng xã hội và ứng dụng mua sắm trên di động sẽ ngược lại tăng mạnh. Cụ thể, tỷ lệ mua sắm trên mạng xã hội tăng từ 42% lên 65%, và các ứng dụng mua sắm trên thiết bị di động cũng tăng từ 47% lên 63%…

2. Áp dụng công nghệ hiện đại

Với sự tiến bộ không ngừng của công nghệ, ngành bán lẻ đang trải qua một cuộc biến đổi lớn. Thay vì chỉ là nơi giao dịch mua bán, các doanh nghiệp bán lẻ ngày nay phải là những người sáng tạo, linh hoạt và sẵn sàng thích nghi với sự thay đổi trong thói quen mua sắm của khách hàng.

Thói quen mua sắm trực tuyến đang trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Khách hàng không chỉ xem xét sản phẩm mà họ muốn mua, mà còn so sánh giá cả và đánh giá từ người tiêu dùng khác trước khi đưa ra quyết định. Điều này đặt ra một thách thức lớn đối với các cửa hàng truyền thống, nhưng đồng thời cũng mở ra những cơ hội mới khi kết hợp công nghệ hiện đại vào chiến lược kinh doanh.

Ứng dụng công nghệ hiện đại không chỉ giúp doanh nghiệp thu hút sự chú ý của khách hàng mà còn tạo ra những trải nghiệm mua sắm độc đáo. Hệ thống trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về nhu cầu và mong muốn của khách hàng. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình cung ứng hàng hóa mà còn tạo ra các chương trình khuyến mãi và ưu đãi cá nhân hóa, tăng cường tương tác và tạo ra một liên kết mạnh mẽ giữa doanh nghiệp và khách hàng.

Một điểm đáng chú ý là việc ứng dụng công nghệ giúp các cửa hàng truyền thống chuyên môn hóa và tận dụng những đặc điểm tích cực của mô hình kinh doanh truyền thống. Thay vì cạnh tranh trực tiếp với những đại siêu thị trực tuyến, các cửa hàng có thể tập trung vào việc tạo ra trải nghiệm mua sắm độc đáo và chất lượng, từ việc sắp xếp sản phẩm theo cách sáng tạo đến việc cung cấp sự tư vấn chuyên nghiệp từ nhân viên bán hàng.

Ngoài ra, việc chuyển đổi thành các cửa hàng tiện lợi hay siêu thị mini là một xu hướng chuyển đổi số tích cực, giúp tối ưu hóa không gian và nguồn lực. Các doanh nghiệp có thể tận dụng không gian nhỏ để tạo ra môi trường mua sắm thoải mái và tiện ích, đồng thời sử dụng công nghệ để quản lý hàng tồn kho và đáp ứng nhanh chóng vào nhu cầu của khách hàng.

Trong bối cảnh này, những doanh nghiệp linh hoạt và sáng tạo có thể tận dụng lợi thế của công nghệ hiện đại để định hình lại ngành bán lẻ. Qua đó, họ không chỉ đáp ứng được mong muốn của khách hàng mà còn xây dựng một cộng đồng mua sắm mạnh mẽ và bền vững, đưa ngành bán lẻ lên một tầm cao mới.

3. Bán hàng đa kênh (Offline & Online)

Bán hàng đa kênh vẫn giữ vững ưu thế trong ngành bán lẻ, với 57,65% nhà bán hàng hoạt động trên ít nhất hai nền tảng – từ cửa hàng truyền thống đến một số kênh trực tuyến. Tỉ lệ người kinh doanh chỉ tập trung vào mô hình offline chiếm 23,71%, trong khi những người chỉ chọn bán online chiếm 17,35%.

Không chỉ thế, những người kinh doanh đa kênh còn thể hiện ưu thế về mặt doanh thu so với những người chỉ tập trung vào một kênh duy nhất, có sự tăng trưởng doanh thu lên đến 68,01%. Trong khi đó, người bán hàng chỉ tại cửa hàng hoặc chỉ bán online chỉ ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu là 15,07% và 16,9% tương ứng.

Khi xem xét các kênh bán hàng trực tuyến, sàn Thương mại điện tử tiếp tục giữ vị thế hàng đầu với tỷ lệ sử dụng lên đến 49,69%, tiếp theo là mạng xã hội Facebook (39,13%) và website (9,94%). Tik Tok Shop, dù mới xuất hiện trong năm 2022, nhưng đang trở thành xu hướng tiềm năng với tỷ lệ sử dụng là 1,24%.

Với những người chỉ kinh doanh trực tuyến, sàn thương mại điện tử là nguồn doanh thu tăng cao nhất, đạt 43,75%, trong khi người bán trên Facebook thì ghi nhận sự sụt giảm từ 10-30%.

Tuy nhiên, khi đánh giá tổng quan hiệu suất của các kênh bán hàng, kênh truyền thống tại cửa hàng vẫn giữ vị thế hàng đầu với điểm số 7,2/10. Xếp thứ hai là kênh mạng xã hội với 6,9 điểm, theo sau là sàn thương mại điện tử với 6,67 điểm, và website với 5,76 điểm.

Trong lĩnh vực Dịch vụ lưu trú và ăn uống, kênh bán tại cửa hàng tiếp tục được đánh giá cao nhất với 8,83/10 điểm. Kênh mạng xã hội đạt 6,2 điểm, kênh ứng dụng đặt đồ ăn trực tuyến đạt 5,8 điểm, trong khi kênh website chỉ đạt 5,1 điểm. Đặc biệt, ứng dụng đặt đồ ăn online, như Grabfood, Shopee Food, Baemin, Gojek, Loship,…, tiếp tục là kênh được ưu tiên sử dụng nhất, chiếm tỷ lệ 55,6%.

Người tiêu dùng ngày càng cởi mở, sẵn sàng thay đổi thương hiệu hay địa điểm khi mua hàng.  Đây là lý do khiến các nhà bán lẻ tự tin mở rộng kênh bán hàng, đưa sản phẩm tiếp cận khách hàng trên nhiều nền tảng kinh doanh khác nhau và tận dụng sức mạnh của các kênh bán hàng trực tuyến.

4. Mua sắm, thanh toán không tiếp xúc – Contactless Payment

Trong 6 tháng đầu năm 2023, ghi nhận sự gia tăng đáng kể với số lượng giao dịch không tiếp xúc qua thẻ, vượt qua con số của cùng kỳ năm trước đến 3 lần. Tình hình này là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy thị trường đang chứng kiến một sự tăng mạnh trong việc áp dụng phương thức thanh toán không tiếp xúc trong thời gian tới.

Ngày càng nhiều người dùng chuyển từ giao dịch bằng tiền mặt sang sử dụng thẻ không chạm, được thúc đẩy bởi tốc độ thanh toán nhanh chóng và sự tiện lợi, đặc biệt là với ưu đãi hấp dẫn từ các chương trình khuyến mãi. Điều này thể hiện xu hướng rõ ràng của người tiêu dùng đối với phương thức thanh toán hiện đại và linh hoạt hơn.

Cụ thể, theo số liệu từ Vụ Thanh toán thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tính đến cuối tháng 3-2023, có sự gia tăng đột ngột về số lượng giao dịch thanh toán qua phương thức QR code, đạt tăng 160,7%, và giảm không kém về giá trị, với mức tăng là 43,8%. Thực tế này thể hiện một xu hướng ngày càng rõ ràng, khi người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng hình thức thanh toán bằng mã QR Code, đánh dấu sự phổ biến và chấp nhận của công nghệ trong lĩnh vực thanh toán.

Theo khảo sát, năm 2022, hình thức thanh toán bằng tiền mặt vẫn đang ở ngôi vị số 1 chiếm 29,46% tỷ trọng. Tuy nhiên hình thức chuyển khoản đã cũng được người mua hàng sử dụng và nhà bán hàng chấp nhận ở mức cao (chiếm 27,95% tỷ trọng). Sự bùng nổ của hình thức Quét mã QR đã giúp phương thức này chiếm vị trí thứ 3 trong các loại hình thanh toán được chấp nhận nhiều nhất (chiếm 16,69% tỷ trọng), tiếp theo đó là Ví điện tử (13,29%)

Muốn bứt quả trên đường đua chuyển đổi số trong ngành bán lẻ thì không thể không vận dụng những xu hướng chuyển đổi số trên. Để vận dụng tốt nhất những công nghệ hay xu hướng chuyển đổi số ngành bán lẻ, hãy liên hệ với HST Consulting để được tư vấn ngay hôm nay.